Πνευματικές οάσεις χαρακτηρίζουν οι πιστοί τα μοναστήρια μέσα στον αιχμηρό κόσμο της υλοφροσύνης και του ατομικισμού. Δεν έπαψε ποτέ ο πιστός λαός του Θεού να προστρέχει στα μοναστήρια του «ον τρόπον επιποθεί η έλαφος επί τας πηγάς των υδάτων», ζητώντας λίγες ώρες ψυχικής γαλήνης, αλλά πολύ περισσότερο αντλώντας πνευματική ωφέλεια και καθοδήγηση. Ο μοναχισμός είναι εργαστήρι αρετής και αγιότητας. Υπάρχει για να θυμίζει την εκλεκτή μερίδα της Μαρίας, το «ενός δε εστί χρεία». Οι μονές υπάρχουν ως σχολές αγιότητος. «Λιμήν εστίν εύδιος», λιμάνι γεμάτο γαλήνη, γράφει ο ιερός Χρυσόστομος και συνεχίζει: «Είναι (τα μοναστήρια) σαν τους φάρους, που τοποθετημένοι στην είσοδο των λιμανιών, φωτίζουν από ψηλά εκείνους που έρχονται από μακριά και προσελκύουν όλους ανεξαιρέτως προς τη δική τους γαλήνη, μην αφήνοντας να ναυαγήσουν εκείνους που προσβλέπουν σε αυτούς, μην αφήνοντας να ζουν στο σκοτάδι, εκείνους που έχουν στραμμένα προς τα εκεί τα βλέμματά τους. Πήγαινε στις σκηνές των αγίων˙ όταν καταφεύγεις σε μοναστήρι αγίου ανθρώπου, είναι σαν να πηγαίνεις από τη γη στον ουρανό…» (Εις Α’ Τιμ. Ομιλ. ΙΔ’, 3, ΕΠΕ 23)
Πνευματικοί φάροι οι μονές, χτισμένες πολλές φορές σε τόπους υψηλούς, για να τις βλέπουν οι πιστοί ως ελπίδα και παρηγορία. Έχει και η πόλη του Κιλκίς τον λόφο της, την ακρόπολή της.
Την κορυφή του την «στεφανώνει» και την λαμπρύνει η Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου. Και είναι ο λόφος του Αϊ- Γιώργη για τους κατοίκους του Κιλκίς, όχι μια απλή ανηφοριά που οδηγεί τα βήματά τους για προσκύνημα στον Τροπαιοφόρο. Ο λόφος ρίχνει την βαριά σκιά του και στην πρόσφατη ιστορία της πόλης, αλλά και του Γένους. Εδώ διαδραματίστηκε η ενδοξότερη μάχη που σήμανε την ελευθερία της Μακεδονίας μας. Στις 21 Ιουνίου του 1913, στις 9 η ώρα το πρωί η ελληνική σημαία κυματίζει περήφανη στον λόφο του Αγίου Γεωργίου.
«Θυμάμαι τους πρώτους περιπάτους που κάναμε με το νηπιαγωγείο, εκεί κοντά στους πρόποδες του Αϊ-Γιώργη. Η δασκάλα μας έλεγε ότι οι παπαρούνες στον τόπο μας είναι πιο κόκκινες από αλλού, γιατί παίρνουν το χρώμα τους από το αίμα των σκοτωμένων παλικαριών. Κι εμείς διστάζαμε να τις κόψουμε, από φόβο, μήπως και ματώσουμε τα χέρια μας… Τα πρώτα χρόνια, τ’ αλέτρια που όργωναν την γη, έφερναν στην επιφάνεια λευκά κόκαλα, κόκαλα ιερά, Ελλήνων μαχητών της ένδοξης μάχης του Κιλκίς…» (Στ. Λίβα, Η παλιά, μικρή μας πόλη, Αθήνα 1989)
Σ’ αυτόν τον ποτισμένο με αίμα ελληνικό λόφο βρίσκεται η περίβλεπτος Ιερά Ανδρώα Μονή του Αγίου Γεωργίου, σέμνωμα της πόλης, λιμήν εΰδιος. Το μεταβυζαντινό Καθολικό της Μονής είναι Εκκλησία τρίκλιτη, ξυλόστεγη, βασιλικού ρυθμού, με διαστάσεις 20×30 και ύψος περίπου 8 μέτρα κτίσμα του 1836 όπως μαρτυρούν οι ιστορικοί.
Εντός του Καθολικού υπάρχει απαράμιλλης τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο με χαρακτηριστικές εικόνες εξαιρετικής τέχνης του 19ου αιώνα με χρονολογία 1845 από κουλακιώτες αγιογράφους (Γεώργιο από τη Χαλάστρα και Εμμανουήλ από τα Γιαννιτσά). Αξιόλογοι είναι και ο εικονογραφημένος άμβωνας του Ναού και o παλιός δεσποτικός θρόνος της ίδιας εποχής και τεχνοτροπίας καθώς και ένα προσκυνητάρι.
Η χρονολογία ίδρυσης της Μονής μας είναι άγνωστη. Σίγουρο είναι όμως ότι είναι παλαιότερη του 1836 καθώς το καθολικό είναι κτισμένο με υλικά προγενέστερου κτίσματος. Η άποψη αυτή ενισχύεται από το γεγονός της ύπαρξης εικόνος του Αγίου Γεωργίου στην Μονή η οποία χρονολογείται κατά τον 16ο μ.Χ. αιώνα (εικονίζεται στο εξώφυλλο του παρόντος). Ο ιστορικός κ. Γεώργιος Εχέδωρος αναφέρει στο έργο του «Μακεδονία, ιστορία του Κιλκίς» εκδ. 2007 ότι «η θεμελίωση εξάλλου του ναού του Αγίου Γεωργίου είναι δεδομένη σε παλαιότερα υπολείμματα ναού. Σε αυτό συνηγορούν και τα λιθοδομικά στοιχεία του αλλά και τα ιστορικά δεδομένα. Στην λιθοδομή του παρατηρούνται λίθοι με εγχάρακτα πουλιά και λέοντες, ανάμνηση μιας παλαιότερης, αρχαίας, ίσως, εποχής».
Στο ίδιο πόνημα του ο κ. Εχέδωρος αναφέρει ότι στα 1884 ο οδοιπόρος (περιηγητής) ονόματι Σχινάς, γράφει ότι στο λόφο του Κιλκίς υπάρχει μοναστήρι ελληνικό. Ο Σχινάς συγκεκριμένα αναφέρει « Ομοία οδός φέρει εις την κωμόπολιν Καλκίς- Καλκίτσι, Κιλκίς ή Κουκούς … υπέρκειται 53 μέτρα μοναστήριον εεληνικόν, ισομέγεθες τω του εν Αττική Δαφνίου…» (Σχινά Ν. Οδοιποροικαί σημειώσεις Μακεδονίας. Αθήνα 1886. σελ. 382). Η μαρτυρία του περιηγητή Σχινά αποδεικνύει την ύπαρξη και άλλων κτισμάτων πέριξ του Καθολικού αφού όπως αναφέρει η Μονή είχε ίδιο μέγεθος με την Μονή Δαφνίου της Αττικής, τα οποία όμως κατεστράφησαν αργότερα.
O κ. Γεώργιος Εχέδωρος σχολιάζει «Σήμερα το μόνο που απέμεινε από αυτό (το μοναστήρι) είναι ο ναός του Αγίου Γεωργίου. Χτίσμα νεότερο, που χτίστηκε πάνω στο παλιό, καθώς η δημιουργία του αναφέρεται στην τέταρτη δεκαετία του 19ου αιώνα.» Και συνεχίζει ο μελετητής της τοπικής ιστορίας : «Ήταν (η Μονή) το ορθόδοξο μετερίζι της πόλης του Κιλκίς που τότε, όλος ο οικισμός δεν αριθμούσε πάνω από 800 κατοίκους. Η ύπαρξη του ορθόδοξου στοιχείου των πατριαρχικών της εποχής (του Μακεδονικού Αγώνα), είναι ένα αναμφισβήτητο γεγονός. Οι πατριαρχικοί, δηλαδή οι Ορθόδοξοι Έλληνες, κατείχαν τότε, την εκκλησία της Παναγίας της πόλης του Κιλκίς και τον ναό του Αγίου Γεωργίου». Τότε είναι που παρουσιάζονται οι «προβατόσχημοι λύκοι» οι Ουνίτες – από το 1860 ξεκινά η αντορθόδοξη δράση τους – με στόχο την ύπουλη διάβρωση του ορθόδοξου ήθους. Και όλα αυτά υπό την ανοχή των Οθομανών Τούρκων που εξυπηρετούνται από την διαίρεση του χριστιανικού στοιχείου. Βαθμηδόν οι Ουνίτες καταλαμβάνουν, περί το 1887, και το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου. Γνωστή βέβαια είναι η παρουσία των παπικών στην πόλη του Κιλκίς με την μονή καλογραιών και το ορφανοτροφείο. Στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν η βουλγαρική προπαγάνδα και, κυρίως, οι θηριωδίες εκτείνονται και εξαπλώνονται, το ορθόδοξο στοιχείο, εν μέσω τρόμου, απειλών και φόνων εξολοθρεύεται. Την εποχή αυτή πρέπει να καταστρέφονται και πέριξ του Καθολικού κτίσματα.
Η τότε εφ. «Εμπρός» της 21ης Μαρτίου 1900, γράφει χαρακτηριστικά: «Εις το περίφημον Κιλκίσιον 42 οικογένειαι υπέβαλον αιτήσεις προς τον επίσκοπον Πολυανής κ. Παρθένιον, δι’ ων δηλούσι την απόφασίν των να επανέλθωσιν εις την Ορθοδοξίαν, προσκαλούσι δε την Αυτού Πανιερότητα εις πόλιν των». Και όπως όλοι οι ατρόμητοι Ιεράρχες του Μακεδονικού Αγώνα, οι Καραβαγγέληδες, ο τελευταίος Επίσκοπος Πολυανής Παρθένιος φιλοξενήθηκε στο Κιλκίς για 4 ημέρες οργανώνοντας, στηρίζοντας και αναπτερώνοντας το ηθικό της ορθόδοξης κοινότητας. Η απελευθέρωση του Κιλκίς το 1913, βρίσκει τον λόφο του και το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στα χέρια των Ουνιτών. Ο αείμνηστος ιστοριοδίφης ερευνητής της ιστορίας της πόλης του Κιλκίς Αριστείδης Σιδέρης στο πόνημά του «Άσβεστες μνήμες» διασώζει ως εξής το γεγονός:
«Το 1913, μια ομάδα Γαλλίδων καλογριών μετέβησαν εις τον λόφον και κατέλαβαν την Εκκλησίαν του Αγίου Γεωργίου διεκδικούντες αυτήν, ισχυριζόμεναι ότι ήσαν αυταί οι εκ των προτέρων οικίσαντες εις την πόλιν του Κιλκίς… Τον Αύγουστο του 1915 συγκεντρώθηκαν Ελληνοπαίδες μαθηταί και εν σώματι ανέβησαν εις τον λόφον και εκδίωξαν τις καλογριές». Κάτι που μαρτυρείται και από την εφημερίδα «Εμπρός» της 27ης Ιουλίου 1915. Έκτοτε το Μοναστήρι αποτελεί σέβασμα των Κιλκισιωτών, τόπος άγιος όπου τιμάται των πτωχών ο υπερασπιστής και των ασθενούντων ιατρός, ο Μεγαλομάρτυς Γεώργιος.
Την δεκαετία του 1960 ο Μητροπολίτης Χαρίτων Συμεωνίδης τελειοποιεί τα δύο κτίρια για την εξυπηρέτηση της Μονής και το έτος 1972 με ενέργειές του προς την Ιερά Σύνοδο και το Υπουργείο Παιδείας εκδίδεται το υπ΄αρίθμ. 86/09-06-1972 Βασιλικό Διάταγμα με το οποίο επανιδρύεται η Μονή ως Γυναικεία. Ως γυναικεία Μονή όμως δεν λειτούργησε ποτέ.
Ως ανδρική Μονή άρχισε να λειτουργεί από το έτος 1992 και η μετατροπή της έγινε με το υπ. αρίθμ. 19/14-02-1992 Προεδρικό Διάταγμα το οποίο εκδόθηκε με ενέργειες του Μητροπολίτη Αμβροσίου Στάμενα.
Με ενέργειες του μακαριστού Μητροπολίτου Πολυανής και Κιλκισίου κυρού Εμμανουήλ εγκρίθηκε από την Ιερά Σύνοδο ο Εσωτερικός Κανονισμός της Μονής και ενεγράφησαν σε αυτήν όλοι οι Ιερομόναχοι της Ιεράς Μητροπόλεως.
Ηγούμενοι της Ιεράς Μονής διετέλεσαν οι εξής: Αρχιμ. Στέφανος Τράμπος, 1992 – 1995, Αρχιμ. Γερμανός Κομνηνός 1995 – 1999. Αρχιμ. Γρηγόριος Παπαθωμάς 1999 – 2009. Από το Δεκέμβριο του 2009 η Ιερά Μονή διοικείται από Ηγουμενοσυμβούλιο με Ηγουμενεύοντα τον Αρχιμ. Αρσένιο Ιωάννου ενώ η Αδελφότητα της Ιεράς Μονής αριθμεί 15 μέλη.
Εφέστιες Εικόνες
1. Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου 16ος μ.Χ. αιώνας
2. Αντίγραφον Εικόνος Παναγίας Χοζοβιωτίσσης
Ιερά Λείψανα
1. Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου του Τροπαιφόρου
2. Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου
3. Αγίου Γεωργίου του Καρσλίδη
Πανηγύρεις
1. 23 Απριλίου (Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου)
2. 3 Νοεμβρίου (Ανακομιδή Ιερών Λειψάνων Αγ. Γεωργίου)
3. 4 Νοεμβρίου (Αγίου Γεωργίου Καρσλίδη)
4. 21 Νοεμβρίου (Παναγίας Χοζοβιωτίσσης)