ην Κυριακή Δ’ Νηστειών, κατά την οποία η Αγία μας Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτη, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πολυανής και Κιλκισίου κ. Βαρθολομαίος ιερούργησε και κήρυξε τον θείο λόγο στον ιστορικό Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Μεταλλικού Κιλκίς.
Απευθυνόμενος στο εκκλησίασμα ο σεπτός Ποιμενάρχης του Κιλκίς τόνισε μεταξύ άλλων στην ομιλία του: “Μετά τη δόξα της Μεταμορφώσεως, κατεβαίνοντας από το Θαβώρειον Όρος ο Ιησούς, συναντά όλη την τραγικότητα της ανθρώπινης αθλιότητας στα πρόσωπα του πονεμένου πατέρα και του σεληνιαζόμενου γιου. Από τη μια μεριά έχει την ταλαιπωρημένη και πάσχουσα ανθρωπότητα και από την άλλη τους μαθητές του, που δεν μπορούν να βοηθήσουν. Η όλη κατάσταση Τον ωθεί στο να φωνάξει «ω γενεά άπιστος, έως πότε προς υμάς έσομαι;» (Μάρκ. θ΄, 19).
Από τη μια η πίστη του πατέρα γίνεται αιτία θεραπείας του παιδιού, ενώ από την άλλη η έλλειψη δυνατής πίστεως στους μαθητές έχει σαν αποτέλεσμα να παραμένει το κακό και η ασθένεια στον κόσμο και να χαίρονται οι πολέμιοι της Εκκλησίας για την αδυναμία της. Πώς όμως θα δυναμώσουμε και θα ισχυροποιήσουμε την πίστη μας, ώστε να τύχουμε του θαύματος της σωτηρίας μας; Πώς θα νικήσουμε τις αντίθετες δυνάμεις που μας επιτίθονται ανελέητα, ιδιαίτερα αυτό το διάστημα των πνευματικών μας ασκήσεων; Τον τρόπο μας τον παραθέτει ο ίδιος ο Κύριος λέγοντας ότι το δαιμονικό γένος δεν νικάται, παρά μόνο «με προσευχή και νηστεία».
Τι είναι άραγε η προσευχή και τι η νηστεία; Η προσευχή είναι η συνομιλία και ο διάλογος του ανθρώπου με τον Θεό. Η πορεία του ανθρώπου να συναντήσει τον Θεὸ απὸ τον οποίο αποξενώθηκε. Η εμπειρία της προσευχής είναι το ίδιο το μυστήριο της ανθρώπινης ψυχής. Τα δε απαραίτητα στοιχεία της προσευχής είναι η πίστη, η ελπίδα και η επιμονή.
Μιλώντας τώρα για τη νηστεία οι Πατέρες της Εκκλησίας τονίζουν, ότι όπως η παράβαση της νηστείας έδιωξε τον Αδάμ από τον Παράδεισο, έτσι η νηστεία έχει τη δύναμη να επιστρέψει πάλι τον άνθρωπο στον χαμένο Παράδεισο. Διότι η νηστεία για τον χριστιανό δεν είναι απλά ένα σωματικό αγώνισμα, αλλά στην ουσία είναι ένας πνευματικός άθλος. Δεν αποστρέφεται διαιτητικά ο πιστός κάποιες τροφές, αλλά απέχει συνειδητά από ορισμένες, με απώτερο σκοπό να δαμάσει τις επιθυμίες του, κάνοντας αρχή από την πιο απλή, που είναι η επιθυμία της γεύσεως. Μ’ αυτόν τον τρόπο μαθαίνει ο άνθρωπος να μην υποτάσσεται στις επιθυμίες του σώματος, αλλά να ασκείται στην επιθυμία πνευματικών πραγμάτων.
Κατά συναλληλία λοιπόν, τόσο η προσευχή όσο και η νηστεία τροφοδοτούν την πίστη προς τον Θεό και την ενδυναμώνουν. Όταν η προσευχή συνδυάζεται και με τη νηστεία τροφών και παθών, επειδή έχει τα στοιχεία της ταπεινώσεως και της θυσίας, αυξάνει την πίστη. Γίνεται τότε μια ζωντανή εμπειρία, που μας κάνει να αισθανόμαστε την παρουσία του Θεού ολοζώντανη μπροστά μας, φέρνοντας τη χάρη Του και τελώντας το θαύμα.
Αν κοιτάξουμε όμως ακόμα βαθύτερα, θα διαπιστώσουμε ότι και η πίστη με τη σειρά της γίνεται η κινητήρια δύναμη για την προσευχή και για τη νηστεία, αφού ουσιαστικά χωρίς την πίστη η μεν νηστεία γίνεται μια μηχανική αποχή από τροφές, η οποία δεν προσφέρει τίποτε το πνευματικό, η δε προσευχή αποτελεί μια απλή τυπολατρία, χωρίς περιεχόμενο.
Αδελφοί μου, χωρίς την πίστη ολόκληρη η ζωή μας χάνει το ουσιαστικό της νόημα και γίνεται μια καθημερινότητα ανούσια και βαρετή. Η πίστη εξάλλου είναι εκείνη που προκαλεί την επέμβαση του Θεού, την αλλαγή στη ζωή μας, είναι εκείνη που μας ανασταίνει από τον πνευματικό θάνατο. Για να εδραιωθούμε στην πίστη η Εκκλησία μας δίνει και τα όπλα, μας αποκαλύπτει και τον τρόπο. Σ’ εμάς εναπόκειται να τα χρησιμοποιήσουμε ώστε νικητές να αναφανούμε της αμαρτίας”.
Από τη μια η πίστη του πατέρα γίνεται αιτία θεραπείας του παιδιού, ενώ από την άλλη η έλλειψη δυνατής πίστεως στους μαθητές έχει σαν αποτέλεσμα να παραμένει το κακό και η ασθένεια στον κόσμο και να χαίρονται οι πολέμιοι της Εκκλησίας για την αδυναμία της. Πώς όμως θα δυναμώσουμε και θα ισχυροποιήσουμε την πίστη μας, ώστε να τύχουμε του θαύματος της σωτηρίας μας; Πώς θα νικήσουμε τις αντίθετες δυνάμεις που μας επιτίθονται ανελέητα, ιδιαίτερα αυτό το διάστημα των πνευματικών μας ασκήσεων; Τον τρόπο μας τον παραθέτει ο ίδιος ο Κύριος λέγοντας ότι το δαιμονικό γένος δεν νικάται, παρά μόνο «με προσευχή και νηστεία».
Τι είναι άραγε η προσευχή και τι η νηστεία; Η προσευχή είναι η συνομιλία και ο διάλογος του ανθρώπου με τον Θεό. Η πορεία του ανθρώπου να συναντήσει τον Θεὸ απὸ τον οποίο αποξενώθηκε. Η εμπειρία της προσευχής είναι το ίδιο το μυστήριο της ανθρώπινης ψυχής. Τα δε απαραίτητα στοιχεία της προσευχής είναι η πίστη, η ελπίδα και η επιμονή.
Μιλώντας τώρα για τη νηστεία οι Πατέρες της Εκκλησίας τονίζουν, ότι όπως η παράβαση της νηστείας έδιωξε τον Αδάμ από τον Παράδεισο, έτσι η νηστεία έχει τη δύναμη να επιστρέψει πάλι τον άνθρωπο στον χαμένο Παράδεισο. Διότι η νηστεία για τον χριστιανό δεν είναι απλά ένα σωματικό αγώνισμα, αλλά στην ουσία είναι ένας πνευματικός άθλος. Δεν αποστρέφεται διαιτητικά ο πιστός κάποιες τροφές, αλλά απέχει συνειδητά από ορισμένες, με απώτερο σκοπό να δαμάσει τις επιθυμίες του, κάνοντας αρχή από την πιο απλή, που είναι η επιθυμία της γεύσεως. Μ’ αυτόν τον τρόπο μαθαίνει ο άνθρωπος να μην υποτάσσεται στις επιθυμίες του σώματος, αλλά να ασκείται στην επιθυμία πνευματικών πραγμάτων.
Κατά συναλληλία λοιπόν, τόσο η προσευχή όσο και η νηστεία τροφοδοτούν την πίστη προς τον Θεό και την ενδυναμώνουν. Όταν η προσευχή συνδυάζεται και με τη νηστεία τροφών και παθών, επειδή έχει τα στοιχεία της ταπεινώσεως και της θυσίας, αυξάνει την πίστη. Γίνεται τότε μια ζωντανή εμπειρία, που μας κάνει να αισθανόμαστε την παρουσία του Θεού ολοζώντανη μπροστά μας, φέρνοντας τη χάρη Του και τελώντας το θαύμα.
Αν κοιτάξουμε όμως ακόμα βαθύτερα, θα διαπιστώσουμε ότι και η πίστη με τη σειρά της γίνεται η κινητήρια δύναμη για την προσευχή και για τη νηστεία, αφού ουσιαστικά χωρίς την πίστη η μεν νηστεία γίνεται μια μηχανική αποχή από τροφές, η οποία δεν προσφέρει τίποτε το πνευματικό, η δε προσευχή αποτελεί μια απλή τυπολατρία, χωρίς περιεχόμενο.
Αδελφοί μου, χωρίς την πίστη ολόκληρη η ζωή μας χάνει το ουσιαστικό της νόημα και γίνεται μια καθημερινότητα ανούσια και βαρετή. Η πίστη εξάλλου είναι εκείνη που προκαλεί την επέμβαση του Θεού, την αλλαγή στη ζωή μας, είναι εκείνη που μας ανασταίνει από τον πνευματικό θάνατο. Για να εδραιωθούμε στην πίστη η Εκκλησία μας δίνει και τα όπλα, μας αποκαλύπτει και τον τρόπο. Σ’ εμάς εναπόκειται να τα χρησιμοποιήσουμε ώστε νικητές να αναφανούμε της αμαρτίας”.
